Genel Ekonomi Durumu
GENEL EKONOMİK DURUM
Malatya’da merkez ilçe hariç 13 ilçe, 496 köy bulunmaktadır. Ayrıca biri Merkez, 13’ü ilçe ve 39’u kasaba belediyesi olmak üzere toplam 53 belediye teşkilatı mevcuttur. İlçelere
Malatya ili bu gün gelişen ekonomisi ve her geçen gün artan kent yaşam kalitesi ile büyük şehir olma yolunda bulunmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde de “doğunun batısı batının doğusu” olarak tanımlanan Malatya bu gün için de aynı konumunu sürdürmekte ve bölgesel bir cazibe merkezi durumundadır. İlin ekonomik gelişiminde kayısı yadsınamayacak bir role sahiptir. Malatya için ilahi bir lütuf olarak da kabul edilebilecek olan kayısı, 1980’li yıllarda dışa açık ekonomiye geçiş sürecinde önemli bir ihraç ürünü haline gelmiş ve ilin ekonomik gelişimine büyük katkı sağlamıştır.
İlde 2001 yılı itibariyle kişi başına düşen GSYİH (Gayri Safi Yurt İçiHasıla) 1417 ABD dolar düzeyindedir.
Kişi Başına Milli Gelir
|
1990 |
1995 |
2001 |
Malatya (ABD $) |
1744 |
1879 |
1417 |
Türkiye (ABD $) |
2655 |
2727 |
2146 |
Malatya/Türkiye % |
65,69 |
68,90 |
66,03 |
İlde 1990 yılı itibariyle kişi başına düşen GSYİH 1744 ABD doları düzeyinde iken 2000 ve 2001 yıllarında ülkemizin yaşadığı ekonomik kriz nedeni ile kişi başına GSYİH 2001 yılında 1417 ABD dolarına gerilemiştir. Malatya ili kişi başına GSYİH tutarının, ülke ortalamasında tekabül ettiği orana bakılacak olursa, 1990 yılında Türkiye ortalamasının %65,69’una tekabül eden İl kişi başına GSYİH tutarı, 1995 yılında %68,9’a yükselmiş, 2001 yılında ise %66 düzeyinde gerçekleşmiştir. Kişi başına GSYİH tutarında Türkiye ortalamasının yakalanması ilin önünde duran önemli bir hedeftir.
İlde yaratılan Gayri safi yurt içihasıladansektörlerin aldıkları paylar, 2001(1987 sabit fiyatları ile)
Aynı yıl itibari ile ilde yaratılan Gayri Safi Yurt İçiHasıladanalınan pay bakımından %27,1 ile sanayi sektörü ilk sırada gelmekte, bunu %24 ile ticaret ve %16,9 ile tarım sektörü izlemektedir. Sanayi sektörünün yarattığı GSYİH içerisinde ise imalat sanayi alt sektörü %25,8 payalmaktadır. Malatya ekonomisinde tarım sektörünün payı görece düşerken tarım dışı sektörün payının arttığı görülmektedir.
DPT tarafından 2003 yılında yayınlanan “İllerin ve Bölgelerin SosyoEkonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması” sonucuna göre Malatya il geneli olarak tüm iller içerisinde sosyo ekonomik gelişmişlik sıralamasında 41. sırada bulunmaktadır.
Malatya ilçelerinin tüm ilçeler içerisindeki sosyo-ekonomik gelişmişliği sırası, 2004
İlçe |
Tüm ilçeler (872 İlçe ) İçerisindeki Gelişmişlik Sırası |
Gelişmişlik Grubu |
Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Endeksi |
|
Merkez |
37 |
2 |
2,01459 |
|
Yeşilyurt |
353 |
3 |
-0,06595 |
|
Arapkir |
437 |
3 |
-0,20747 |
|
Battalgazi |
493 |
4 |
-0,30686 |
|
Hekimhan |
598 |
4 |
-0,50327 |
|
Darende |
627 |
4 |
-0,55572 |
|
Doğanşehir |
654 |
5 |
-0,61192 |
|
Akçadağ |
675 |
5 |
-0,64078 |
|
Kuluncak |
708 |
5 |
-0,70015 |
|
Yazıhan |
731 |
5 |
-0,74587 |
|
Kale |
744 |
5 |
-0,77807 |
|
Arguvan |
748 |
5 |
-0,78794 |
|
Doğanyol |
750 |
5 |
-0,78937 |
|
Pötürge |
823 |
6 |
-1,16639 |
|
Kaynak : DPT |
2004 yılında DPT tarafından yayımlanan Ülkemizdeki tüm ilçelerinSosyo-ekonomik geliş- mişliksıralamasının tespitine ilişkin çalışmada ilimiz merkez ilçesi ülkemizdeki tüm ilçeler içerisinde 37. sırada ve 2. derece Gelişmiş İlçeler Grubunda yer almıştır. Söz konusu araştırmaya göre Sosyo-ekonomik Gelişmişlik sıralamasında ikinci sırada Yeşilyurt ilçemiz son sırada ise Pütürge ilçemiz yer almaktadır.
İlimizin, önünde bulunan fiili kısıtlara rağmen gerçekleştirdiği kalkınma hamlesinin altında yatan en önemli nedenler; Malatya için önemli bir gelir kaynağı olan kayısının il ekonomisine sağladığı parasal kaynak, devletçe verilen yatırım teşviklerinin amacına uygun kullanılması, Organize Sanayi Bölgeleri ve KSS gibi sanayi alt yapısı yatırımların kamu tarafından yapılması, ulaşım ve iletişim altyapısına dönük yapılan yatırımlar ve ildeki müteşebbis potansiyelidir.
Organize Sanayi Bölgeleri: İlimiz Merkezinde halen 2 adet Organize Sanayi Bölgesi faaliyetini sürdürmektedir. Ayrıca, Darende İlçesinde yeni kurulmuş OSB bulunmakta, Akçadağ İlçesinde de Mermercilik OSB kuruluş çalışmaları sürdürülmektedir.
Malatya I. Organize San . Bölgesi;
II. Organize Sanayi Bölgesi ise
İlimizde I. ve II. OSB’de tahsis edilecek parsel kalmaması ve çok sayıda müteşebbisin yatırım için yer talep etmesi nedeniyle III. Organize Sanayi Bölgesinin kurulmasını zorunlu hale gelmiştir. Bu amaçla 1300 hektarlık tevsi alanın I.OSB’ye eklenmesi sağlanmıştır. Yer tespit ve etüt çalışmaları tamamlanan söz konusu alanda kadastral çalışmalar yapılmaktadır. Mevcut iki OSB alanından daha büyük olan bu alanın sanayiye kazandırılmasıyla, Malatya’nın 20–30 yıllık sanayi parsel ihtiyacı karşılanmıştır.
Darende İlçemizde 47.7 hektarlık alanda Darende Organize Sanayi Bölgesi kurulmuş, Müteşebbis Heyeti oluşturulmuş, parselasyon plan çalışmaları tamamlanmış ve 35 parsel üretilmiştir. Parsellerin tahsis çalışmaları sürdürülmektedir. Altyapı proje çalışmaları devam etmektedir.
Akçadağ İlçemizde yaklaşık
Büyük bir kalkınma çabası içerisinde olan İlimizde küçük ve orta ölçekli esnaf ve sanatkârlara dönük olarak kurulan 8 adet Küçük Sanayi Sitesi mevcuttur.